Świętość małżeństwa

Małżeństwo chrześcijan jest przymierzem, przez które mężczyzna i kobieta tworzą wspólnotę całego życia, skierowaną ze swej natury ku dobru małżonków oraz zrodzeniu i wychowaniu potomstwa. To przymierze zostało przez Chrystusa podniesione do godności sakramentu (KPK kan. 1055 §1; KKK 1617)[1]. Instytucja małżeństwa pochodzi od Pana Boga, który wpisał w naturę mężczyzny i kobiety powołanie do miłości i tworzenia komunii osób (KDK 48). Ze względu na podważanie chrześcijańskiego rozumienia małżeństwa podkreślanie jego świętości jest jednym z ważniejszych zadań duszpasterstwa rodzin.

Świętość małżeństwa była zawsze przedmiotem nauczania Kościoła. Jako dogmat i prawda wiary została ostatecznie zdefiniowana na Soborze Trydenckim (1545-1563). Ojcowie soboru ogłosili, że małżeństwo jest sakramentem i ma taką samą skuteczność łaski jak pozostałe sakramenty. Sobór Watykański II potwierdził, że przez sakrament małżeństwa Chrystus ?wychodzi naprzeciw chrześcijańskim małżonkom [?] i pozostaje z nimi nadal po to, aby jak On miłował Kościół i wydał za niego siebie samego, również małżonkowie, przez obopólne oddanie się sobie, miłowali się wzajemnie w trwałej wierności? (KDK 48)[2]. W sakramencie małżeństwa małżonkowie otrzymują od Chrystusa łaskę, przeznaczoną dla udoskonalania ich miłości i umocnienia ich w nierozerwalnej jedności. Łaska ta pomaga im w znoszeniu trudów małżeństwa, wzajemnym oddaniu i szacunku, w rozwoju miłości oraz chrześcijańskim wychowaniu potomstwa (KKK 1642)[3].

Ważnym zadaniem duszpasterstwa rodzin jest ukazywanie nadprzyrodzonego charakteru małżeństwa. Należy przeciwstawiać się traktowaniu małżeństwa jako związku tylko naturalnego, opartego na kontrakcie cywilno-prawnym. Dla wielu osób sakrament małżeństwa kojarzy się jedynie z ceremonią ślubną w kościele, którą traktuje się jako obrzęd związany z pewną tradycją religijną lub rodzinną. Dlatego przygotowując narzeczonych do zawarcia małżeństwa należy doprowadzić ich do pogłębienia wiedzy w tej dziedzinie i do wzrostu wiary w sens religijnego rozumienia sakramentu małżeństwa. W tym celu warto zaangażować ruchy i wspólnoty rodzinne, których świadectwo może być najbardziej skuteczną nauką na temat sakramentalności małżeństwa.

Z sakramentalności małżeństwa wynikają zasadnicze przymioty małżeństwa: jedność i nierozerwalność[4]. Jedność małżeńska oznacza, że jeden mężczyzna może zawrzeć małżeństwo tylko z jedną kobietą (monogamia). Przeciwstawia się to wielożeństwu, gdy jedna ze stron w małżeństwie, za życia drugiej strony, związana jest z wieloma kobietami (poligamia) lub mężczyznami (poliandria). Jest to sprzeczne z zamysłem Bożym względem małżeństwa, ?gdyż jest przeciwna równej godności osobowej mężczyzny i kobiety, oddających się sobie w miłości całkowitej, a przez to samo jedynej i wyłącznej? (FC 19). Drugim przymiotem małżeństwa jest nierozerwalność (KDK 48; KKK 1644). Małżeństwo jest nierozerwalne aż do śmierci jednego ze współmałżonków. Tę prawdę potwierdził sam Chrystus: ?co więc Bóg złączył, człowiek niech nie rozdziela? (Mt 19,6).

Współczesne duszpasterstwo rodzin ma za zadanie bronić istotnych przymiotów małżeństwa. O ile nie ma większych zastrzeżeń co do jedności małżeńskiej, to o wiele bardziej podważa się przymiot nierozerwalności małżeństwa. Jest to owoc współczesnej kultury, która stara się podważać religijne rozumienie małżeństwa. Z tej racji pojawiły się wielorakie zagrożenia małżeństwa, jak cudzołóstwo, rozwody, poligamia, kazirodztwo, wolne związki, małżeństwa na próbę, związki partnerskie osób tej samej płci. Zagrożenia zmuszają, aby w duszpasterstwie rodzin podjąć konkretne działania, zmierzające do obrony sakramentalnego charakteru małżeństwa. Należy mobilizować samych małżonków, aby świadectwem życia wyrazili prawdę o sakramentalnym charakterze małżeństwa (FC 20). W ramach duszpasterstwa rodzin należy wspierać małżonków w trosce o sakramentalny charakter ich małżeństwa.

Z sakramentalności małżeństwa wynikają zasadnicze cele małżeństwa. Są nimi: dobro samych małżonków oraz zrodzenie i wychowanie potomstwa, które powinny być traktowane równorzędnie i nierozdzielnie (KDK 50). Dobrem małżonków są wartości, które pomagają głębiej przeżywać komunię małżeńską. W tym określeniu zawierają się takie wartości jak: intymne pożycie małżonków, jedność fizyczna i duchowa, wzajemna pomoc, doskonalenie osobowości małżonków oraz ich uświęcenie. Drugi cel małżeństwa, którym jest zrodzenie i wychowanie potomstwa, dotyczy otwartości na przekazanie życia i przyjęcie potomstwa w małżeństwie (por. KDK 50; FC 14, 28; KKK 2378). Ten cel jest realizacją Bożego zamysłu względem małżeństwa: ?Bądźcie płodni i rozmnażajcie się? (Rdz 1,28). Płodność małżeńska wyraża się przez zrodzenie, ale także wychowanie potomstwa. Rodzice, jako pierwsi wychowawcy, rozwijają w swoich dzieciach zdolności fizyczne, psychiczne, społeczne, moralne i religijne. Wychowanie ma zmierzać w kierunku ostatecznego celu człowieka, którym jest jego zbawienie.

Troszcząc się o świętość małżeństwa, należy zapraszać małżonków do udziału w rekolekcjach, dniach skupienia, na których będą mogli pogłębiać więź małżeńską. Ponadto trzeba zachęcać małżeństwa do wstępowania do ruchów i wspólnot religijnych o charakterze małżeńskim i rodzinnym. Ważną sprawą jest także właściwe ukazywanie sensu współżycia małżeńskiego, które jest jednocześnie wyrazem miłości małżeńskiej oraz zmierza do poczęcia nowego życia. Ważną sprawą jest nauka naturalnych metod planowania rodziny. Istotną rolę powinny odgrywać tu poradnie rodzinne (DDR 39).